Maharashtra Municipal Elections 2025 : मुंबई-ठाण्यासह 29 महापालिकांसाठी निवडणूक कार्यक्रम जाहीर
राज्यातील मुंबई, ठाणे यांच्यासह एकूण 29 महापालिकांच्या निवडणुकांचा बहुप्रतिक्षित कार्यक्रम अखेर जाहीर झाला आहे. राज्य निवडणूक आयोगाने पत्रकार परिषदेत ही घोषणा करताच संपूर्ण राज्यात आचारसंहिता लागू करण्यात आली आहे. या निवडणुकांमध्ये सुमारे 3 कोटी 48 लाख मतदार मतदानाचा हक्क बजावणार आहेत. ओबीसी आरक्षणाच्या मुद्द्यामुळे गेल्या अनेक वर्षांपासून प्रलंबित असलेल्या महापालिका निवडणुकांचा मार्ग सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्देशानंतर मोकळा झाला आहे.
या आधी 2 डिसेंबर रोजी नगरपालिका आणि नगरपरिषदांच्या निवडणुका पार पडल्या होत्या. त्यानंतर आता उर्वरित 29 महापालिकांसाठी निवडणूक कार्यक्रम जाहीर करण्यात आला असून, 15 जानेवारी रोजी मतदान आणि 16 जानेवारी रोजी निकाल जाहीर होणार आहे.
महापालिका निवडणूक वेळापत्रक 2025
| टप्पा | तारीख |
|---|---|
| नामनिर्देशन पत्र स्वीकारणे | 23 डिसेंबर ते 30 डिसेंबर |
| अर्जाची छाननी | 31 डिसेंबर |
| उमेदवारी माघार | 2 जानेवारी |
| चिन्ह वाटप व अंतिम उमेदवार यादी | 3 जानेवारी |
| मतदान | 15 जानेवारी |
| निकाल | 16 जानेवारी |
या निवडणुकांसाठी 1 जुलै 2025 रोजीची मतदार यादी ग्राह्य धरण्यात येणार आहे. ही यादी केंद्रीय निवडणूक आयोगाकडून प्राप्त झाल्यामुळे त्यामध्ये बदल करण्याचे अधिकार राज्य निवडणूक आयोगाकडे नाहीत, असे स्पष्ट करण्यात आले आहे.
मतदार व निवडणूक यंत्रणा माहिती
| घटक | संख्या |
|---|---|
| एकूण मतदार | 3.48 कोटी |
| एकूण मतदान केंद्रे | 39,147 |
| मुंबईतील मतदान केंद्रे | 10,111 |
| कंट्रोल युनिट | 11,349 |
| बॅलेट युनिट | 22,000 |
या निवडणुकीसाठी राज्यभरात 1,96,605 कर्मचारी नियुक्त करण्यात आले आहेत. मतदानाच्या आधी 48 तास प्रचार व जाहिरातींवर पूर्ण बंदी असेल, अशी माहिती आयोगाने दिली आहे.
निवडणूक खर्च मर्यादा
महापालिका निवडणुकांसाठी उमेदवारांना खर्चाची मर्यादा निश्चित करण्यात आली आहे.
| महापालिका वर्ग | खर्च मर्यादा |
|---|---|
| अ वर्ग (मुंबईसह) | 15 लाख रुपये |
| ब वर्ग | 13 लाख रुपये |
| क वर्ग | 11 लाख रुपये |
| ड वर्ग | 9 लाख रुपये |
मतदान पद्धत व उमेदवारी अर्ज
मुंबई महापालिकेमध्ये एक सदस्यीय वॉर्ड असल्यामुळे मतदारांना एकच मत द्यावे लागणार आहे. तर उर्वरित 28 महापालिकांमध्ये एक ते पाच सदस्यीय वॉर्ड असल्याने त्या प्रमाणे मतदान करावे लागणार आहे. उमेदवारी अर्ज केवळ ऑफलाईन पद्धतीने स्वीकारले जाणार आहेत. ज्या उमेदवारांकडे सध्या जात वैधता प्रमाणपत्र उपलब्ध नाही, त्यांना निवडणुकीपासून सहा महिन्यांच्या आत ते सादर करणे बंधनकारक राहील.
मतदार जनजागृती व सुविधा
मतदार जनजागृतीसाठी विशेष रील्स तयार करण्यात आल्या आहेत. जेष्ठ नागरिक आणि दिव्यांग मतदारांसाठी मतदान केंद्रांवर रॅम्प, व्हील चेअर यांसारख्या आवश्यक सुविधा उपलब्ध करून दिल्या जाणार आहेत.
आरक्षण व जागा वाटप
राज्यातील 29 महापालिकांसाठी एकूण 2,869 जागांसाठी मतदान होणार आहे.
| आरक्षण प्रकार | जागा |
|---|---|
| महिला | 1,442 |
| इतर मागासवर्गीय | 759 |
| अनुसूचित जाती | 341 |
| अनुसूचित जमाती | 77 |
मुंबई महापालिका : दुबार मतदारांसाठी विशेष चिन्ह
मुंबईमध्ये सुमारे 11 लाख संभाव्य दुबार मतदार असून ते एकूण मतदारसंख्येच्या सुमारे 7 टक्के आहेत. या मतदारांच्या नावासमोर दोन स्टार चिन्ह असणार आहे. त्यांच्या घरी जाऊन सर्वेक्षण करण्यात आले असून, मतदान कुठे करणार याबाबत प्रतिज्ञापत्र घेण्यात आले आहे. ज्यांचा सर्वेक्षण झाला नाही, त्यांच्याकडून मतदान केंद्रावर हमीपत्र घेतले जाणार आहे.
कोणत्या महापालिकांमध्ये निवडणूक होणार?
| अनुक्रमांक | महापालिका | जागा |
|---|---|---|
| 1 | बृहन्मुंबई | 227 |
| 2 | भिवंडी-निजामपूर | 90 |
| 3 | नागपूर | 151 |
| 4 | पुणे | 162 |
| 5 | ठाणे | 131 |
| 6 | अहमदनगर | 68 |
| 7 | नाशिक | 122 |
| 8 | पिंपरी-चिंचवड | 128 |
| 9 | औरंगाबाद | 113 |
| 10 | वसई-विरार | 115 |
| 11 | कल्याण-डोंबिवली | 122 |
| 12 | नवी मुंबई | 111 |
| 13 | अकोला | 80 |
| 14 | अमरावती | 87 |
| 15 | लातूर | 70 |
| 16 | नांदेड-वाघाळा | 81 |
| 17 | मीरा-भाईंदर | 96 |
| 18 | उल्हासनगर | 78 |
| 19 | चंद्रपूर | 66 |
| 20 | धुळे | 74 |
| 21 | जळगाव | 75 |
| 22 | मालेगाव | 84 |
| 23 | कोल्हापूर | 92 |
| 24 | सांगली-मिरज-कुपवाड | 78 |
| 25 | सोलापूर | 113 |
| 26 | इचलकरंजी | 76 |
| 27 | जालना | 65 |
| 28 | पनवेल | 78 |
| 29 | परभणी | 65 |
ही निवडणूक राज्याच्या राजकारणाच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाची मानली जात असून, सर्व प्रमुख राजकीय पक्षांनी तयारीला वेग दिला आहे.