सरकारचा दिलासादायक निर्णय! पती किंवा वडील नसलेल्या लाडक्या बहिणींना eKYC साठी नवीन पर्याय
Ladki Bahin Yojana eKYC New Update
मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्त्वाची आणि अत्यंत लोकप्रिय कल्याणकारी योजना असून, राज्यातील गरीब, निराधार व गरजू महिलांना आर्थिक आधार देण्याच्या उद्देशाने ही योजना सुरू करण्यात आली आहे. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांच्या बँक खात्यात दरमहा थेट १५०० रुपये जमा केले जात असून, महिलांचे आर्थिक सक्षमीकरण करणे आणि त्यांना स्वावलंबी बनवणे हा योजनेचा मुख्य हेतू आहे.
मात्र, अलीकडच्या काळात काही अपात्र महिलांनी तसेच पुरुषांनी या योजनेचा गैरफायदा घेतल्याचे निदर्शनास आल्यानंतर शासनाने सर्व लाभार्थी महिलांसाठी eKYC प्रक्रिया बंधनकारक केली. यामुळे पात्र महिलांनाच योजनेचा लाभ मिळावा, यासाठी ही प्रक्रिया लागू करण्यात आली आहे.
eKYC बंधनकारक झाल्यानंतर अनेक महिलांना विविध अडचणींचा सामना करावा लागला. विशेषतः ज्या महिलांचे पती हयात नाहीत, ज्या महिला घटस्फोटित, परितक्त्या आहेत किंवा ज्या अविवाहित महिलांचे वडील हयात नाहीत, अशा भगिनींसाठी eKYC प्रक्रिया अत्यंत त्रासदायक ठरत होती. पती किंवा वडिलांचा आधार क्रमांक नसल्यामुळे अनेक महिलांचे eKYC अडून राहिले होते आणि त्यामुळे हप्ता थांबण्याची भीती निर्माण झाली होती.
याच पार्श्वभूमीवर शासनाने मोठा आणि दिलासादायक निर्णय घेत eKYC पोर्टलमध्ये महत्त्वाचा बदल केला आहे. पती किंवा वडील नसलेल्या महिलांसाठी आता eKYC मध्ये नवीन विशेष पर्याय उपलब्ध करून देण्यात आले असून, त्यामुळे अशा भगिनींना थेट eKYC पूर्ण करण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे.
मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना अंतर्गत eKYC पोर्टलवर करण्यात आलेल्या या नव्या अपडेटमुळे, विधवा, घटस्फोटित, परितक्त्या तसेच वडील हयात नसलेल्या अविवाहित महिलांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. या महिलांना आता मृत पतीचा किंवा वडिलांचा आधार क्रमांक भरण्याची आवश्यकता राहिलेली नाही, ही या अपडेटमधील सर्वात मोठी आणि महत्त्वाची सोय आहे.
eKYC करण्याची मुदत सर्व्हर डाऊन व तांत्रिक अडचणींमुळे अनेक महिलांसाठी अडचणीची ठरल्याने शासनाने eKYC करण्याची अंतिम तारीख वाढवून ३१ डिसेंबरपर्यंत दिली आहे. त्यामुळे ज्या महिलांचे eKYC अद्याप झालेले नाही, त्यांना आता दिलेल्या मुदतीत प्रक्रिया पूर्ण करण्याची संधी मिळणार आहे.
पती किंवा वडील नसलेल्या महिलांसाठी नवीन eKYC प्रक्रिया अत्यंत सोपी करण्यात आली आहे. योजनेच्या अधिकृत eKYC पोर्टलवर जाऊन लाभार्थी महिलेने आपला आधार क्रमांक टाकायचा असून, नोंदणीकृत मोबाईलवर आलेला OTP भरून पुढील टप्प्यावर जायचे आहे.
यानंतर eKYC फॉर्ममध्ये वैवाहिक दर्जा विचारला जातो. ज्या महिलांचे पती हयात नाहीत, त्यांनी ‘विवाहित’ हा पर्याय निवडून त्यानंतर ‘पतीचे निधन झाले’ किंवा ‘घटस्फोटित आहे’ हा लागू पर्याय निवडायचा आहे. ज्या अविवाहित महिलांचे वडील हयात नाहीत, त्यांनी ‘अविवाहित’ हा पर्याय निवडून ‘वडिलांचे निधन झाले’ हा विशेष पर्याय निवडायचा आहे.
हे विशेष पर्याय निवडल्यानंतर मृत पतीचा किंवा वडिलांचा आधार क्रमांक भरण्याची अट आपोआप रद्द होते. यामुळे आतापर्यंत eKYC अडून राहिलेल्या हजारो महिलांचा मोठा प्रश्न सुटलेला आहे.
यानंतर लाभार्थी महिलेला आपला जात प्रवर्ग निवडायचा आहे आणि पात्रतेशी संबंधित दोन प्रश्नांसाठी ‘नाही’ हा पर्याय निवडायचा आहे. पुढे घोषणापत्रामध्ये ‘माझे पती हयात नाहीत’ किंवा ‘माझे वडील हयात नाहीत’ यासंबंधी दिलेल्या घोषणेवर टिक करायची आहे. तसेच दिलेली माहिती खरी असल्याची हमी देणाऱ्या घोषणेला सहमती दर्शवून फॉर्म सबमिट करायचा आहे.
ऑनलाईन eKYC प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर संबंधित महिलांनी आपल्या परिस्थितीनुसार आवश्यक कागदपत्रे जसे की पती किंवा वडिलांचा मृत्यू दाखला, घटस्फोटाचे कागदपत्र इत्यादी आपल्या जवळच्या अंगणवाडी सेविकेकडे जमा करणे बंधनकारक आहे. ही कागदपत्रे जमा केल्यानंतरच eKYC पूर्ण मानले जाईल.
या नव्या अपडेटमुळे पती किंवा वडील नसलेल्या महिलांना स्वतंत्रपणे eKYC करण्याची सुविधा उपलब्ध झाली आहे. पात्र लाभार्थी महिलांना नियमितपणे दरमहा १५०० रुपयांचा हप्ता मिळण्याचा मार्ग आता मोकळा झाला असून, योजनेतील पारदर्शकता वाढण्यासही मदत होणार आहे.
एकूणच, शासनाने घेतलेला हा निर्णय हजारो गरजू भगिनींसाठी मोठा दिलासा ठरणारा असून, ‘नवरा नाही, वडील नाही’ म्हणून ज्यांचा हप्ता अडकला होता, अशा महिलांसाठी आता दिलासा देणारी बातमी ठरली आहे.